Overslaan en naar de inhoud gaan

Medicijnafhankelijke hoofdpijn

Gepubliceerd op: 18 februari 2022

Medicijnafhankelijke hoofdpijn kan ontstaan bij mensen die gevoelig zijn voor hoofdpijn en daar vaak pijnstillers tegen slikken. Iemand met medicijnafhankelijke hoofdpijn heeft elke dag last van hoofdpijn. Het slikken van zowel lichte als zware pijnstillers kan medicijnafhankelijke hoofdpijn veroorzaken. Elke dag een halve paracetamol kan al na drie maanden dagelijkse hoofdpijn geven die niet meer overgaat. Alleen door in één keer te stoppen met pijnstillers kan deze vorm van hoofdpijn overgaan. De chronische dagelijkse hoofdpijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.

Symptomen

Medicijnafhankelijke hoofdpijn is een zeurende pijn die er elke dag of bijna dagelijks is. De pijn verergert als iemand probeert met de pijnstillers te stoppen.

  • De hoofdpijn gaat vaak gepaard met slaapstoornissen en vermoeidheid.  

Mensen met een angststoornis of een depressie hebben vaker last van medicijnafhankelijke hoofdpijn.

Oorzaken

Alle acute (hoofd)pijnmedicatie kan medicijnafhankelijke hoofdpijn veroorzaken. De pijn ontstaat door langdurig gebruik van pijnstillers, zoals paracetamol, diclofenac, ibuprofen, morfine of migraine-middelen. Langdurig gebruik wil zeggen 15 dagen per maand en langer dan drie maanden. Eén halve of hele pijnstiller per dag lijkt tamelijk onschuldig, maar kan ernstige gevolgen hebben. Dit geldt zowel voor gewone pijnstillers (zoals paracetamol, ibuprofen en diclofenac) als voor de speciale anti-migrainemiddelen (triptanen). Ook het gebruik van veel cafeïne kan bij hoofdpijn-gevoelige mensen medicijnafhankelijke hoofdpijn veroorzaken, omdat cafeïne ook een soort pijnstiller is. Cafeïne zit in thee, koffie, cola, energiedrankjes, ijsthee en chocolade.

Medicijnafhankelijke hoofdpijn komt bovenop de hoofdpijn die er al was. Patiënten met medicijnafhankelijke hoofdpijn hebben aanvankelijk af en toe aanvallen van migraine of spanningshoofdpijn. Omdat ze steeds meer en vaker pijnstillers gaan slikken, neemt de hoofdpijn na een paar maanden toe en krijgen patiënten dagelijks hoofdpijn. Duidelijke migraineaanvallen zijn dan niet meer te herkennen.
Wie medicijnafhankelijke hoofdpijn wil voorkomen zou maximaal twee dagen achter elkaar hoofdpijnmedicatie mogen slikken en dan zeven dagen niets. Te vaak slikken is een groter risico dan het aantal pijnstillers dat iemand slikt.

Diagnose

De neuroloog stelt een diagnose op basis van de klachten van de patiënt. Aanvullend onderzoek is meestal niet nodig. In bijzondere gevallen zal er een  CT- of MRI-scan worden gemaakt.  

Hoofdpijndagboek

Om vast te stellen of iemand werkelijk medicijnafhankelijke hoofdpijn heeft, wordt de patiënt een hoofdpijndagboek in te vullen. Als blijkt dat de patiënt meer dan 15 dagen per de maand een pijnstiller inneemt, dus meer dan twee dagen per week, dan zou er sprake kunnen zijn van medicijnafhankelijke hoofdpijn.  

Behandeling

De enige behandeling van medicijnafhankelijke hoofdpijn is het in één keer te stoppen met slikken van alle pijnstillers (inclusief de triptanen tegen migraine). Dat geldt niet voor het gebruik van morfine, omdat dat eerst moet worden afgebouwd in overleg met de arts. Daarna moet de patiënt het in ieder geval twee maanden zonder medicijnen doen. Het stoppen met pijnstillers geeft vaak ontwenningsverschijnselen. Vaak wordt de hoofdpijn de eerste twee tot drie weken erger en daarna zal de pijn langzaam verminderen. Ook kan iemand last krijg krijgen van ernstige misselijkheid, waar hij een middel tegen kan krijgen. In deze periode is het belangrijk om voldoende rust te krijgen en voldoende te drinken. Het is belangrijk dat de persoon in overleg met zijn omgeving een goed moment kiest om te stoppen met de pijnstillers.

Na het ontwennen keert de hoofdpijn die de oorspronkelijke pijn veroorzaakte (zoals migraine of spierspanningshoofdpijn) meestal terug.  De neuroloog kan vervolgens de onderliggende hoofdpijn op een betere manier behandelen.

Meer informatie

Folders

Patiëntenverenigingen

 
 

Laatst bijgewerkt op: 12 januari 2024

Slingeland Ziekenhuis

Anatomie: hersenen, wervelkolom en zenuwstelsel

Logopedisten Dirk Berghuis en Lisa van Asten. ©foto: Marcel Rekers
Door logopedie weer kunnen slikken en praten