Multiple sclerose (MS)

Gepubliceerd op: 18 februari 2022

Multiple Sclerose (MS) is een chronische ziekte, waarbij op verschillende plaatsen in de hersenen en het ruggenmerg afwijkingen kunnen ontstaan. Door deze afwijkingen geven zenuwen prikkels minder goed door. Hierdoor kunnen klachten ontstaan. Deze klachten kunnen invloed hebben op vele aspecten in het dagelijks leven.

In Nederland hebben ongeveer 17.000 mensen MS. De ziekte komt vooral bij jongvolwassenen voor en vaker bij vrouwen dan mannen.

Veel mensen met MS hebben perioden met veel klachten, afgewisseld met betere perioden. Anderen gaan achteruit, zonder enige verbetering.

Symptomen

Bij iedere patiënt verloopt de ziekte op een andere manier. In de eerste jaren komen de verschijnselen vaak in aanvallen ('schubs' of 'relapses'). Bij veel mensen verminderen de aanvallen na verloop van tijd of blijven helemaal weg.

Symptomen kunnen zijn:

Wazig zien en/of dubbelzien;
Spierzwakte of stijve spieren;
Tintelingen;
Doof gevoel;
Evenwichtsstoornis;
Minder controle over de armen en benen;
Problemen met het plassen en de ontlasting;
Problemen op seksueel gebied;
Ernstige vermoeidheid;
Geheugenproblemen.

In een later stadium van de ziekte kan iemand ook last krijgen van spasticiteit (onwillekeurige bewegingen door hoge spierspanning), verlamming en moeite hebben met praten.
Ook lopen kan steeds moeilijker worden, maar de meeste mensen met MS komen niet in een rolstoel terecht.

Video

In de video van de MS Vereniging Nederland wordt uitgelegd wat Multiple Sclerose is.

Relapsing-remitting MS

Zeven van de tien mensen met MS hebben soms een aanval (schub) en vervolgens een periode van herstel. Dit heet relapsing-remitting MS. Er zijn ook mensen die maar één aanval krijgen en daarna niet of nauwelijks achteruitgaan.

Progressieve MS

Mensen met progressieve MS krijgen steeds meer klachten en gaan in de loop van de jaren steeds verder achteruit zonder een periode van herstel. Drie op de tien mensen met MS heeft deze vorm van multiple sclerose.

Oorzaken

Multiple sclerose is een auto-immuunziekte, waarbij het immuunsysteem het eigen lichaam aanvalt. De oorzaak is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat de isolatielaag (myeline) van de zenuwen beschadigd raakt. Hierdoor kunnen zenuwimpulsen niet of minder goed worden doorgegeven. Vaak kan het lichaam de schade repareren, maar op den duur raken de zenuwcellen zelf beschadigd.
Multiple sclerose kan een grillig en onvoorspelbaar verloop hebben.

Onderzoek

MS is niet met een enkele test vast te stellen. Op basis van klachten en verschijnselen van de patiënt doet de neuroloog onderzoek. Dit onderzoek kan bestaan uit:

MRI-scan van de hersenen en/of het ruggenmerg;
Ruggenprik (lumbaalpunctie);
Test om visuele prikkels te meten (een evoked response – of evoked potentials-test) zoals VEP;
Bloedonderzoek (om andere ziekten uit te sluiten).

Het kan lang duren voordat een patiënt een definitieve diagnose krijgt. Soms is het nodig om de symptomen lange tijd te volgen voor een diagnose kan worden gesteld.

Behandeling

MS is niet te genezen, maar de levensverwachting is vrijwel gelijk aan die van mensen zonder MS. Tegen de klachten zijn wel verschillende medicijnen om de aanvallen te bestrijden (zoals prednison) en om de ziekte af te remmen (een steeds ruimere keuze). Patienten kiezen in overleg met de neuroloog welke behandeling het beste past.

Therapieën zoals fysiotherapie, cesar- of mensendiecktherapie en ergotherapie kunnen helpen tegen klachten als spierstijfheid, problemen met plassen, pijn en vermoeidheid. Soms is een verwijzing naar een revalidatiearts of ergotherapeut wenselijk om aanpassingen te doen in huis.